شهود مثنوی معنوی

دیدار معنوی مثنوی شکفتگی و اضمحلال در نگاه مولانا مقدمه : چندی پیش یکی از استادان فلسفه در آلمان از من خواست درباره این مضمون از مولانا مطلبی آماده کنم . چند هفته ای گذشت و به گوشه ای از منظومۀ اندیشه مولانا نظریانداخته حاصل را در نشستی از فرهیختگان آلمانی که مشتاق شناخت بیشتری از ویبودند بیان کردم. اینک ترجمۀ آن گفتار را با پاره ای اضافات می آورم با این تذکر که تاکنونمطلبی از پژوهنده ای در این باره به زبان فارسی نوشته نشده است و یا من ندیده ام ومضمون آن بدیع و جدیدست:ای رهیده جان تو از ما و من ! ای لطیفۀ روح اندر مرد و زن !مرد و زن چون یک شود آن یک تویچون که یک ها محو شد آنَک تویاین من و ما بهر این بر ساختیتا تو با خود نرد خدمت باختیتا من و تو ها همه یک جان شوند عاقبت مستغرق ِ جانان شونددر سراسر مثنوی غالبا مطالب عمیق عرفانی و دینی و فلسفی با زبان حکایت و تمثیل عرضه می گردد.برگی از مثنوی نیست که آیه ای از قرآن یا حدیثی منسوب به پیامبراسلام در آن نیامده باشد. اما مولانابا نظری عارفانه به تفسیر آیات پرداخته، و در مجموع تاویلی انسان گرایانه ازارکان دین می آورد.افزون بر آن آمیزه ای از مکاتب فلسفی عصر وی در خلال حکایات مطرح می شود و این همه البته بر محور عشق که بنیاد اندیشۀ اوست می گردد . اینک برای نمونه به گوشه ای ازاندیشه مولانا می پردازیم .اما نخست تذکرمطلبی لازم است :پیش تر گفتیم در عصر مولانا فلسفۀ یونان باستان در مباحث نظری مسلمانان و مسیحیان رواجی کامل داشت ،هر چند که این آشنایی از طریق ترجمۀ علوم یونانی به زبان سریانی، التقاطی و سطحی بود .مثلا سریانیان افلاطون و پلوتین را که با یکدیگر هفت قرن فاصلۀ زمانی داشتند یک شخص می دانستند.پلوتین درآثارخود سعی در تلفیق نظرات متضاد ا, ...ادامه مطلب

دیدار معنوی مثنوینگاهی به طنز وهزل در مثنوی(4)گر تو بهتر می زنی بستان بزن در بخش پیشین سخن بر سر آن بود که مولانا به پیروی از روش تعلیمی شمس ، هزل را مایۀ "جان جهش" رهروان و مخاطبان مثنوی کرده بود .ال, ...ادامه مطلب

   نگاهی به طنز و هزل در مثنوی معنوی (1) آن یکی پرسید اشتر را که :" هی!از کجا می آیی ای فرخنده پی ؟"گفت : از حمام ِ گرم ِ کوی توگفت : این پیداست از زانوی تو مولانا  برای رساندن پیام خویش به خواننده مث, ...ادامه مطلب

دیدار معنوی مثنوی  نگاهی به طنز و هزل در مثنوی معنوی (3)هزل من هزل نیست تعلیم است... (حکیم سنایی)واژۀ هزل به معنای لاغ، یعنی سخن بیهودۀ تمسخر آمیز است. در ادب فارسی و عربی هزلیات را معمولا برای بذله گ, ...ادامه مطلب

دیدار معنوی مثنوینگاهی به طنز وهزل در مثنوی(4)گر تو بهتر می زنی بستان بزن در بخش پیشین سخن بر سر آن بود که مولانا به پیروی از روش تعلیمی شمس ، هزل را مایۀ "جان جهش" رهروان و مخاطبان مثنوی کرده بود .ال, ...ادامه مطلب