دیدار معنوی مثنوی ــــ عُرس مولانا

دیدار معنوی مثنوی

عُرس مولانا

ز خاک من اگر گندم بر آید

از آن گر نان پزی مستی فزاید

خمیر و نانبا دیوانه گردد

تنورش بیت مستانه سراید

اگر بر گور من آیی زیارت

تو را خرپشته ام رقصان نماید

میا بی دف به گور من برادر !

که در بزم خدا غمگین نشاید

برای عارفان حق که جهان مادی را تنها یکی از مراحل سیر و تکامل روحانی انسان می دانند ،

دنیای غیر مادی پس از مرگ نشئۀ دیگری از وجود است . بنا براین مرگ جسمانی پایان مطلق

همه چیز نیست و نباید آگاهی از این واقعیت در وی عذاب و درد بیافریند . از همین رو در مرگ

عارفان بازماندگان به سوگواری نمی پردازند ،و به یاد وی مجالس یادبود برگزار می کنند . اگر

سوگی هم باشد در غم ِ از دست دادن او برای زندگانست . در همان زمان مولانا هم در قونیه

چنین رسم بوده که بمناسبت در گذشت عارفان ِ نامدار ، به مدت سه یا پنج شب بر مزار وی

مجالس یاد بود برقرار می شد که آن را اصطلاحا "عُرس" آن شخص می خواندند عُرس واژه

عربی ست؛ به معنای غروسی .مجازا مجلس طعام فاتحهٔ بزرگان ست.(دهخدا) ظاهرا این

رسم از عارفان هندوستانی به قونیه منتقل شده بود .

ذره ذره دف زدی و کف زدی در عرس او

گر روا بودی شدن پیدا روان ِ عاشقان

امروزه هر ساله به مناسبت وفات مولانا ــ به سال 672 هجری قمری ــ به مدت یک هفته از دهم تا

هفدهم دسامبر برابر با نوزدهم تا بیست و ششم آذرماه ، مراسم سخنرانی در بارۀ عشق و اندیشۀ

مولانا و سماع برکنار مزارش برگزار می گردد .سماع یکی از ارکان طریقتی مولویه بشمار می رود.

مولانا سماع را بر تارک عشق نشانده است . وی این طریقۀ نیایش را از شمس تبریزی فراگرفت .

ای آسمان این چرخ را زآن ماهرو آموختم

خورشید او را ذره ام این رقص از او آموختم

البته چنین سماعی در ترکیه ظاهرا حالت نمایش و نمادین دارد . به موجب فرمان حکومتی ِ دولت ِ

آتاترک،از سال 1925 میلادی به بعد هرگونه نمایش های صوفیانه در خانقاه ها را ممنوع اعلام کرد.

این تصمیم بدنبال اصلاحاتی گرفته شد که درپی ساختن جامعه ای لائیک و مدرن به سبک اروپاییان

از ترکیۀ سنتی ِ عصر عثمانی بود. پس از آن مقام چلبی به خارج از ترکیه امروزی منتقل شدومحمد

باقر چلبی دستگاه ارشاد خود را در شهر حلب در سوریه گشود. این وضع تا سال 1944 ادامه داشت

،تا این که دولت سوریه در پی استقلال از فرانسه همان مقام چلبی را هم حذف کرد . پس از مرگ ِ

وی چلبی بودن پسرش "جلال الدین باقر چلبی" به تایید نرسید و شخص دیگری بنام "شمس الواحد

چلبی" در حلب قائم مقام باقر چلبی گردید . بامرگ وی عملا مقام رسمی "چلبی" بودن در طریقۀ

مولویه به پایان ِ خود آمد .در زبان ترکان آنجا چلبی به معنای آقا و سرور است .

جلال الدین باقر چلبی انسانی با فرهنگ و آشنا با زبان های زندۀ دنیا بود . وی با همکاری مولوی پژوه

ترک دکتر گلپینارلی ــ که با زبان فارسی بخوبی آشنا بود ــ و استاد فروزانفر کوشش فراوانی در رواج

اندیشه مولانا بکار برد.و در سال 1996 میلادی نهادی فرهنگی بنام "بنیاد بین المللی مولانا" را در ترکیه

پایه ریزی کرد که امروزه در بیست و دو کشور جهان شعبه دارد. متاسفانه در ایران شعبه ای ندارد و

تا جایی که می دانم تنها خانم فروزنده اربابی در آن عضویت داشتند. پس از درگذشت جلال الدین باقر

چلبی در سال 2000 میلادی فرزندانش آقای فاروغ و خانم اسین چلبی مدیریت این بنیاد را بر عهده دارند .